Oyun Çevirisi Nedir?

Oyun Çevirisi Hakkında Nasıl Yorum Yapabiliyorum?

Her şeyden önce, bu husustaki yetkinliğimin nereden geldiğini belirtmek isterim. Nasıl olup da bu konu hakkında yorum yapabileceğimi sorgulayabilirsiniz. Şimdiye kadar resmi ve gayri resmi yamalar dahil olmak üzere kiminizin belki oynadığı, belki duyduğu birçok oyunun yama çalışmasında bulundum. Emeğimin geçtiği resmi oyun çevirileri -ki kalın olarak belirttiklerimin proje yöneticiliğini üstlenmişimdir- şunlardır;

Kingdom Come Deliverance (2018)
Layers of Fear (2016)
This War of Mine (2014)
The Talos Principle (2014)
The Talos Principle Road To Gehenna (2015)
No70: Eye of Basir (2017)
Goodbye Deponia (2013)
Tower 57 (2017)
Farm Manager 2018
Lust For Darkness (2018)
Silver Chains (2019)
Cooking Simulator (2019)
Demolish and Build (2018)
Treasure Hunter Simulator (2018)
Moonlighter (2018)
Garden Flipper (2019)
Plastic Rebellion (Çıkış tarihi belli değil)

Ayrıca bunların dışında gayri resmi çevirilerinde bulunduğum oyunlar da aşağıdadır,

Vampyr (2018)
Middle-Earth Shadow of Mordor (2014)
Metro 2033 Redux(2014)
Metro the Last Light Redux (2013)
Rise of the Tomb Raider (2015)
Quantum Break (2016)
State of Decay: YOSE (2015)

Bu projeler vesilesiyle oyun çevirilerinde karşılaşılabilecek hemen her türlü sorunu, çözümü, yöntemi gördüm, denedim. Bu tecrübelerim ışığında burada oyun çevirileri ile alakalı bilgilerimi, tecrübelerimi paylaşmak istiyorum.

Oyun Çevirisinin Diğer Çevirilerden Farkı Nedir?

Oyun çevirisi diğer çevirilerden farklıdır. Genellikle hikâye, dizi, anime, manga gibi doğrusal eserlerin çevirisini yapmış olup bu sektöre yeni adım atmış olan çevirmenlerin sıkıntı çektiği nokta, metinleri birbirlerine bir türlü bağdaştıramıyor oluşlarıdır. Oyunlar genellikle doğrusal ilerlemez. Oyunlarda yapacağınız seçimler sizlerin nasıl bir gidişata tabi tutulacağınızı belirler. Bu sebepten çeviri metinlerinde bir cümlenin birden fazla devam cümlesi olabilir. Ya da sıkça fiilinin ne olduğu belli olmayan “Yes I would” cümleleriyle karşılaşıp, “Benim için ölür müydün?” sorusunun cevabını “Evet yapardım.” Olarak çevirmeniz mümkün. Ya da çevirinin içerisinde $use; ya da $new_page; gibi ne idiği belli olmayan, yabancı olduğunuz metinlerle karşılaşmanız, bunlar ne yahu deyip silmeniz ya da yanlış kullanıp oyun içi istenmeyen sonuçlarla karşılaşmanız mümkün. Yeri gelecek aynı sorunun altı farklı cevabını çevirecek, yeri gelecek paragraflarca oyun içi kurgusal kitap çevirisi yapacak, yeri gelecek oyun arayüzündeki ayarlar bölümlerini çevireceksiniz. Hepsine değineceğiz, hepsinin ne olduğunu öğreneceksiniz.

String Nedir, String ID Nedir?

String, bilgisayar dilinde belirli bir yazı birimi anlamına gelir. Bu birim kelime, cümle ya da paragraf içerebilir. Stringlerin esas amacı, oyundaki belli yerlere hangi metinlerin geleceğini belirtmektir. Ancak kendileri aynı zamanda metin hakkında bilgiler de içerdiğinden biz çevirmenler için oldukça önemlidir. Stringlerin adlandırılmaları bu metinlerin ne için kullanıldığını bizlere gösterir.

Buradaki örneklere bakarak daha detaylı açıklamaya çalışalım. Sağ taraftaki metinlerin çevirileri sırasında bizlere belirli yönde yardımda bulunuyor bu stringler.

Ui_hud_inspect_item – Eşya İncelerken Çıkan Gösterge (Arayüz)

Dlg_alch_recipe_step_unlocked – Simya tarifinin basamağı açıldığında çıkan diyalog

Ui_pickHerb – Bitki toplama (Arayüz)

Ui_use_wash – Yıkama eylemi (Arayüz)

Bu bilgiler eşliğinde tutup da gather kelimesini biriktir diye çevirmeyeceğiz. Bitki kopardığımıza göre gather için Topla karşılığı daha uygun olacaktır.

Değişkenler Nedir, Nasıl Çevrilmelidir?

Değişkenler metin dosyalarında bulunan ve oyun içinde çeşitli birimlerin, olguların yerlerini alan metinlerdir. Düz metnin içerisinde kendilerini çok açık bir şekilde belli ederler. Aşağıda çeşitli oyunlardan değişkenleri ve işlevlerini göreceğiz.

Örnek 1:

Build up your Hit Streak to use special Abilities, such as the Executions ({AA_Chord_Execution}) and Wraith Flash ({AA_Chord_WraithFlash}) Abilities.

Bu örnekte ({AA_Chord_Execution}) ve ({AA_Chord_WraithFlash}) kısımlarının kod olduğu açıkça belli oluyor, bunlar bir nevi yer tutucular. Oyun içerisinde bu kodların yerini çeşitli simgeler alacak. Aynı zamanda metin kısımlarının html kodlama dilinde renklendirme işlevi için kullanıldığını belirtelim. Bu demektir ki bu kodların arasında yer alan metin #74CDF3 sınıflandırmasına karşılık gelen mavinin bir tonuna boyanacaktır. Özetle bu kodlara dokunulmayacak, geri kalan metinler bunlara göre düzenlenecektir.

Önemli: Kodların yerleri değiştirilebilir, çift hâlinde olan kodların sırası bozulmaz. Html kodları çift hâlindeki kodlara örnektir.

O hâlde doğru olan çeviri şekli şöyle olmalıdır:

İnfaz ({AA_Chord_Execution}) ve Hayalet Işıldaması ({AA_Chord_WraithFlash}) Yetenekleri gibi özel Yetenekleri kullanmak için Vuruş Serisi biriktir.

Örnek 2:

BOW RUNES: %1!d!

Buradaki %1!d! bariz bir şekilde bahsedilen rünlerin yerini tutmaktadır. Ellenmeden olduğu gibi çevrilmelidir.

YAY RÜNLERİ: %1!d!

Örnek 3:

TIP: Press [xi_dpad_down] (D-pad) use your radio to call in favors.

Buradaki [xi_dpad_down] bir tuş biriminin yerini tutuyor. D-pad oyun kumandalarında yer alan + şeklindeki yön tuşlarına verilen isimdir. Dpad_down ise buradan yola çıkarak aşağı yön tuşunu belirtiyor.

İPUCU: Yaptığın iyiliklerin karşılığını almak için [xi_dpad_down] tuşuna basarak telsizini kullan.

Call in a favor = (eskiden yapılmış olan) bir iyiliğin karşılanmasını / geri ödenmesini istemek.

Örnek 4:

You have any idea how much of a living hell %2$s made my life? Should have done this years ago. – %1$s

Burada cehenneme çevirmek eylemini yapanın %2$s olduğunu fark etmesi gerekiyor çevirmenin. Yani bu değişken bir şahıs ya da nesne için kullanılmış. %1$s ifadesi ise bariz bir şekilde cümleyi kuran şahsiyeti gösteriyor, yani bu değişkenler aslında insanların yerini tutuyor diyebiliriz. O hâlde değişkenlerin cümle içindeki yerlerinin de değişebileceğini göz önünde tutarak çevirimizi yapalım.

%2$s hayatımı ne kadar cehenneme çevirdi bir fikrin var mı? Bunu yıllar önce yapmalıydım. – %1$s

Örnek 5:

The offer from the Labor Office. Hire any employee before {0:dd.MM.yyyy} to get a reward of ${1}.

Bu örnekte {0:dd.MM.yyyy} ve ${1} değişkenleri oluşturmakta, metin ise oyun içindeki metni kalınlaştırma vazifesi görüyor. Değişkenin birinin tarih ve diğerinin ödül için konulduğunu metinden çıkarması kolay.

Çalışma Örgütü’nden teklif var. ${1} kadarlık ödül kazanmak için {0:dd.MM.yyyy} tarihinden önce herhangi bir işçi işe al.

Örnek 6:

TermDlg.DLC_18UploadTerminal.Ln0426.0.text.WARNINGBandwidthIssueUnresolvedChild=WARNING: Bandwidth issue unresolved! Child program Uriel_COPY %vc will be excluded from the upload.\n\nWARNING: Bandwidth issue unresolved! Child program Admin v7.22.7563 will be excluded from the upload.\n\nFinding viable EL systems to perform upload.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2Done.%w5\nRequesting mainframe module activation%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2%\nActivation successful.%w5\nInitiating gold disk upload%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.\n\n

Burada Metinle alakası olmayan her şey aslında bir değişken. Bunları daha iyi görmeniz açısından şöyle sıralayayım: %vc, \n (ki bu kod satır atlama kodudur, yani bu metin oyun içinde \n olan yerlerde satır atlayacak), %w2., %w5.

Ayrıca aşağıda yer alan kısmın da metnin string kısmı olduğunu belirtmekte fayda var, yani dokunulmayacak şu kısma:

TermDlg.DLC_18UploadTerminal.Ln0426.0.text.WARNINGBandwidthIssueUnresolvedChild=

TermDlg.DLC_18UploadTerminal.Ln0426.0.text.WARNINGBandwidthIssueUnresolvedChild=UYARI: Bant genişliği sorunu çözülmüş değil! Çocuk yazılımı Uriel_KOPYA %vc yüklemeden muaf tutulacak.\n\nUYARI: Bant genişliği sorunu çözülmüş değil! Çocuk yazılımı Yönetici v7.22.7563 yüklemeden muaf tutulacak.\n\nYüklemenin gerçekleştirilmesi için uygulanabilir UÖ sistemleri bulunuyor.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2Tamamlandı.%w5\nAnabilgisayar birimi etkinleştirmesi isteniyor%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2%\nEtkinleştirme başarılı.%w5\nAltın disket yüklemesi başlatılıyor%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.%w2.\n\n

Diğer Farklı Çeviri Örnekleri

Oyunlarda karşılaşacağınız farklı birimler sadece değişkenler olmayabilir. Kimi oyunlarda aklınıza dahi gelmeyecek şeylerin aslında bir anlamı, bir karşılığı olabilir. Mesela hayatınızda hiç Hexadecimal, yani on altılık sayı sisteminde ya da binary yani ikilik bilgisayar dilinde çeviri yaptınız mı?

\n\n54 6F 20 73 65 65 20 61 20 57 6F 72 6C 64 20 69 6E 20 61 20 47 72 61 69 [BLAKE, WILLIAM 6E 20 6F 66 20 53 61 6E 64\n\nWithout Contraries is no progression. Attraction and Repulsion, Reason and Energy, Love and Hate, are necessary to Human existence.\n\nFrom these contraries spring what the religious call Good & Evil. Good is the passive that obeys Reason\n\nEvil is the active springing from Energy.48 6F 6C 64 20 49 6E 66 69 6E 69 74 79 20 69 6E 20 74 68 65 20 70 61 6C 6D 20 6F 66 20 79 6F 75 72 20 68 61 6E 64

Yukarıdaki örnek The Talos Principle oyunundan. Oyunda ilgi çekici bir mekanda başlıyoruz ve varoluşumuza dair çeşitli düşüncelere dalıp, bu ilginç mekana nasıl geldiğimizle ilgili ipuçları arıyoruz. Bize en kıymetli ipuçlarını Uçbirim (terminal) adı verilen bilgisayarlar veriyorlar. Bu uçbirimler çeşitli bilgileri, e-postaları ve çeşitli belgelerden parçaları içlerinde barındıyorlar. Bu metinde de gördüğünüz üzere William Blake adlı yazarın bir denemesinden alıntıyı görüyoruz. Başlangıçta şu sayılar tamamen dosyaların bozulduklarına dair bir detay gibi gelebilir ki aslında öyleler de. Ancak sadece metinlerin bir noktadan sonra kesildiğini belirtmek için kullanılmıyorlar. Aslında içlerinde belirli gizli mesajlar da içeriyorlar. Bu rakam ve harf çiftlerinin bütün olarak ne içerdiklerini bulmak için Google arama motorunda “hexadecimal to text” araması yapıp basit bir dönüştürücü bulmak kolay.

Neyin ne olduğunu öğrendikten sonra, bu defa çevirdiğimiz Türkçe metni hexadecimale çeviriyoruz.

Bilgisayar dilini de çevirdiğimize göre, diğer metinleri de çevirip uygun şekilde işlemi tamamlayabiliriz:

\n\n42 69 72 20 4B 75 6D 20 54 61 6E 65 73 69 64 65 6B 69 20 44 C3 BC 6E 79 61 27 79 C4 B1 [BLAKE, WILLIAM 20 47 C3 B6 72 6D 65 6B 20 C4 B0 C3 A7 69 6E\n\nZıtlıklar olmadan ilerleme kaydedilemez. İtim ve Çekim, Akıl ve Güç, Sevgi ve Nefret; bunların hepsi İnsanlığın varlığı için gereklidir.\n\nBu zıtlıklardan dinin söylediği İyi ve Kötü doğar. Akla uyan İyi, çekinik olandır.\n\nKötü ise Güç’ten doğan, etken olandır.\n\n53 6F 6E 73 75 7A 6C 75 C4 9F 75 20 61 76 63 75 6E 75 6E 20 69 C3 A7 69 6E 64 65 20 74 75 74\n\n

Proje Sözlüğü Nedir, Nasıl Kullanılır?

Proje sözlüğü bir çevirinin en önemli unsurlarından birisidir. Oyun içerisindeki herhangi bir şeye bir yerde A deyip öbür yerde B demek oyunun anlaşılırlığı ve seyri açısından dehşet bir sıkıntı açığa çıkaracaktır. Bu karışıklıkların önlenmesi adına oyunlarda geçen ve önemli şeylerin isimlerini ve karşılıklarını bir belgede toplar ve gelecek çevirilerin bu hizada yapılmasına dikkat ederiz. Genellikle bu kelimeler yer isimleri, kişi lakapları, iksirler, kitap isimleri, hitaplar, unvanlar, yetenekler, görev isimleri, bitki isimleri ve benzerlerinden oluşur.

Proje Sözlükleri genellikle Excel yardımı ile oluşturulur. Eğer bir ekip çalışması yapıyorsanız, internet bağlantısı olan herkesin belirli bir link ya da yetkilendirme aracılığıyla girip anlık olarak değişiklik yapıp başkalarının yaptığı değişiklikleri görebildiği kullanışlı bir sistem olan Google Sheets‘i de kullanabilirsiniz. Bunun içinse bir Google hesabınızın olması gerekiyor.

Sözlük dosyası kelimelerin türüne göre birden çok sekmeye sahip olabilir, ki bu kullanışlılık açısından tavsiye edilir.